الگوی پراکنش فضایی جمعیت شته نخود، Acyrthosiphon pisum و کفشدوزک‌های شکارگر Hippodamia variegata وCoccinella septempunctata در مزارع یونجة استان همدان

الگوی پراکنش جمعیت آفات در محیط یکی از عواملی است که نه تنها بر برنامه نمونه‌برداری و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها مؤثر است، بلکه می‌تواند برای اندازه‌گیری تراکم آفت و دشمنان طبیعی آن‌ها نیز استفاده شود. بر همین اساس در طی دو فصل زراعی 1391 و 1392، پراکنش فضایی جمعیت شته نخود، (Acyrthosiphon pisum Harris (Hem., Aphididae، و دو شکارگر مهم آن در مزارع یونجه استان همدان، Hippodamia variegata Goeze Col.): Coccinellidae) و Coccinella septempunctata (Linnaeus, 1758)(Col.: Coccinellidae) با استفاده از شاخص‌های پراکنش بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج، سه روش قانون ‌نمایی تیلور، آیوائو و نسبت واریانس به میانگین استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد پراکنش شته و مراحل مختلف کفشدوزک‌ها از نوع تجمعی است. براساس مقادیر R2، مدل آیوائو مناسب‌تر از مدل تیلور برای توصیف رابطه بین میانگین و واریانس بود. در بین مراحل و گونه‌های مورد بررسی، شته‌های بالغ و کفشدوزک H. variegata بزرگ‌ترین و کفشدوزک هفت نقطه‌ای کوچک‌ترین ضریب تیلور را نشان دادند. اطلاعات این تحقیق می‌تواند در طراحی برنامه‌های مناسب نمونه‌برداری برای تخمین جمعیت شته یا کفشدوزک‌ها و نیز برآورد پارامترهای جمعیت مفید باشد.